Joodse begraafplaats in Delmenhorst
20 Nov 2009
Op weg naar Bremen, kwam ik langs Delmenhorst, waar mijn overgrootmoeder geboren is. Op de bonnefooi aangebeld bij de Joodse gemeente van Delmenhorst. De Joodse gemeente aldaar bestaat sinds 10 jaar weer, maar bestaat eigenlijk alleen maar uit Russen. Ze waren zeer behulpzaam, en vertelden dat ze de Joodse begraafplaats gerestaureerd en weer in gebruik genomen hadden. Ze wilden mij van harte rondleiden om te kijken of er nog familie lag. Of ik mijn keppeltje bij mij had? Toen ik uitlegde dat ik zoiets niet had, duikelde iemand een pet voor mij op. Maakte niet uit wat, als ik maar “iets” op mijn hoofd had. Na enig zoeken zag ik plotseling de naam “Leeuwarden” opduiken. Daaromheen lagen allemaal bekenden, waaronder mijn betovergrootouders Levi Nathan Leeuwarden (1843-1904) en Rosette Polack (1846-1900). Ook zijn vader Nathan Jacob Leeuwarden (1808-1886) bleek hier te liggen, terwijl hij volgens mijn informatie overleden zou zijn in Oldenburg. Blij verrast ze hier allemaal bij elkaar aan te treffen. Mij gids bracht mij vervolgens een hand met steentjes, en legde mij uit dat volgend goed Joods gebruik, familieleden steentjes neerleggen op grafstenen, wanneer zij een graf bezoeken. Ik heb één steentje als herinnering mee naar huis genomen.
