Echtpaar Lehmkuhl-Leeuwarden
Mijn overgrootouders Carl Lehmkuhl (1874-1952) en Gretchen Leeuwarden (1877-1952)
Carl Friedrich Wilhelm Lehmkuhl (1874-1952) was een zoon van Johann Lehmkuhl (1847-1916) & Margaretha Elisabeth Erdbrink (1842-1877). Hij is geboren in Bremen (D) op 16 april 1874. Van beroep was hij koffiehandelaar.
Gretchen Leeuwarden was geboren in Delmenhorst (D) op 17 november 1877. Gretchen was een dochter van Levi Nathan Leeuwarden (1843-1904) en Rosette Polack (1846-1900). Zij werkte als jong meisje in de winkel van de Textielhandelaar Goldschmidt in Delmenhorst en vertrok op 30 Oktober 1894 naar Oldenburg.
In Bremen leerden zij haar aanstaande echtgenoot Carl Lehmkuhl kennen bij amateur toneelgezelschap. Waarschijnlijk was dit "Thalia" in Bremen, omdat hiervan een foto bestaat uit 1897.
Ze zouden nog enige tijd in Engeland hebben gewoond. Hiervan heb ik geen broninformatie, behalve informatie dat ze in 1903 naar Engeland zijn gereisd.
Ze zijn getrouwd in 1906. Uit deze relatie werden de volgende kinderen geboren:
1. Rose Hugenholtz-Lehmkuhl (1905-1992) DUTCH GERMAN
1. Johann (Hans) Lehmkuhl (1908-1992) DUTCH
Voor de Eerste Wereldoorlog was Carl koffiehandelaar. Omdat de zaken steeds moeilijker liepen, verbleef hij zelf doordeweeks in Hamburg, terwijl zijn gezin in Keulen woonde. Ieder weekend ging hij vervolgens naar huis. In Hamburg schijnt hij toen een affaire te hebben gehad met een jonge oorlogsweduwe bij wie hij een kamer huurde.
Uiteindelijk wilde zijn vrouw dat het hele gezin naar Hamburg zou verhuizen. Er werd hiertoe een driehoeksverhuizing georganiseerd. Zij vertrokken uit Keulen, en verhuisden naar Hamburg. De mensen uit Hamburg zouden naar een andere plaats gaan. Die uit die andere plaats zouden naar Keulen gaan. Iedereen zou op dezelfde dag verhuizen. Toen ze Hamburg aankwamen, bleken die mensen toch niet verhuisd te zijn en stonden ze met hun spullen op straat. Uiteindelijk zijn ze toen in gaan wonen bij de vriendin van Carl. Het is een understatement dat dit een “ongemakkelijke situatie” was.
Hun huwelijk liep dus niet erg goed. Uiteindelijk wilde Carl scheiden, maar Gretchen weigerde. Waarschijnlijk zijn zij rond 1921 definitief uit elkaar gegaan. Haar dochter Rose trouwde in 1931 met mijn grootvader Gerard Hugenholtz (1889-1969), en vertrok naar Nederland.
Gretchen Leeuwarden was geboren in Delmenhorst (D) op 17 november 1877. Gretchen was een dochter van Levi Nathan Leeuwarden (1843-1904) en Rosette Polack (1846-1900). Zij werkte als jong meisje in de winkel van de Textielhandelaar Goldschmidt in Delmenhorst en vertrok op 30 Oktober 1894 naar Oldenburg.
In Bremen leerden zij haar aanstaande echtgenoot Carl Lehmkuhl kennen bij amateur toneelgezelschap. Waarschijnlijk was dit "Thalia" in Bremen, omdat hiervan een foto bestaat uit 1897.
Ze zouden nog enige tijd in Engeland hebben gewoond. Hiervan heb ik geen broninformatie, behalve informatie dat ze in 1903 naar Engeland zijn gereisd.
Ze zijn getrouwd in 1906. Uit deze relatie werden de volgende kinderen geboren:
1. Rose Hugenholtz-Lehmkuhl (1905-1992) DUTCH GERMAN
1. Johann (Hans) Lehmkuhl (1908-1992) DUTCH
Voor de Eerste Wereldoorlog was Carl koffiehandelaar. Omdat de zaken steeds moeilijker liepen, verbleef hij zelf doordeweeks in Hamburg, terwijl zijn gezin in Keulen woonde. Ieder weekend ging hij vervolgens naar huis. In Hamburg schijnt hij toen een affaire te hebben gehad met een jonge oorlogsweduwe bij wie hij een kamer huurde.
Uiteindelijk wilde zijn vrouw dat het hele gezin naar Hamburg zou verhuizen. Er werd hiertoe een driehoeksverhuizing georganiseerd. Zij vertrokken uit Keulen, en verhuisden naar Hamburg. De mensen uit Hamburg zouden naar een andere plaats gaan. Die uit die andere plaats zouden naar Keulen gaan. Iedereen zou op dezelfde dag verhuizen. Toen ze Hamburg aankwamen, bleken die mensen toch niet verhuisd te zijn en stonden ze met hun spullen op straat. Uiteindelijk zijn ze toen in gaan wonen bij de vriendin van Carl. Het is een understatement dat dit een “ongemakkelijke situatie” was.
Hun huwelijk liep dus niet erg goed. Uiteindelijk wilde Carl scheiden, maar Gretchen weigerde. Waarschijnlijk zijn zij rond 1921 definitief uit elkaar gegaan. Haar dochter Rose trouwde in 1931 met mijn grootvader Gerard Hugenholtz (1889-1969), en vertrok naar Nederland.
Toneelvereniging "Thalia" in Bremen 1897, waar mijn overgrootouders elkaar ontmoet hebben.
Omstreeks 1899: Mijn overgrootmoeder Gretchen Lehmkuhl-Leeuwarden (1877-1952)
Mijn overgrootvader Carl Friedrich Wilhelm Lehmkuhl (1874-1952), omstreeks 1899.
(half)broers en zussen Lehmkuhl;
vlnr: Mina (1887-1955); Friedrich (1889-1914); Carl (1874-1952), my great grandfather; Meta (1891-1926); Wilhelm (1876-1959). Foto is omstreeks 1900 genomen. Friedrich Lehmkuhl is gesneuveld vlak na de aanvang van de eerste wereldoorlog bij de Slag om Tannenberg (1914).
Ouders van mijn overgrootmoeder Gretchen Lehmkuhl-Leeuwarden (1877-1952). Levi Nathan Leeuwarden (1843-1904) en Rossette Leeuwarden-Polack (1846-1900).
"Landhaus Lehmkuhl", Werderstraße 22 in Bremen. Mijn betovergrootvader Johann Lehmkuhl (1847-1916) in de deuropening met zijn tweede echtgenote: Frau Lehmkuhl-Dohrmann.
oma Rose Hugenholtz-Lehmkuhl (1905-1993).
Gretchen Lehmkuhl en dochter Rose op Wangerooge 1907.
Villa Rosa op het waddeneiland Wangerooge (D), van Onkel Moritz Levy en tante Röschen Levy-Leeuwarden, waar de familie vaak op vakantie gingen. Het hotel is in de jaren '70 afgebroken.
Onkel Hans Lehmkuhl (1908-1992).
Na een wandeling 1908: Gretchen Lehmkuhl-Leeuwarden met dochter Rose Hugenholtz-Lehmkuhl
oma Rose Lehmkuhl in carnavalskostuum dat haar moeder gemaakt had. Keulen was overwegend Katholiek en Carnaval werd daar groots gevierd.
overgrootmoeder Gretchen Lehmkuhl-Leeuwarden en haar kinderen voor hun huis aan de Teutoburgerstrasse 24 in Keulen (D). Het huis is zwaar beschadigd in de tweede wereldoorlog en na de oorlog afgebroken.
Gezinsfoto Lehmkuhl-Leeuwarden met zoon Johann en dochter Rose (omstreeks 1911).
Familie/vrienden-uitje. Gretchen met grote hoed met zwarte rand; Carl Lehmkuhl achteraan bij pijl; Hans Lehmkuhl zit voor zijn moeder.
A short description about the image goes here
Overgrootmoeder Gretchen Lehmkuhl-Leeuwarden.
de zusters Leeuwarden: Mathilde, Gretchen, Lenchen en Henny.
Met wagen, getrokken door 4 paarden het Zevengebergte in. In Oberdollendorf in een restaurant Klippfische gegeten:16 juni 1913. Hans en zijn zus Rose zitten vooraan in het midden.
Wangerooge, zomer 1913. Van links naar rechts: Mijn grootmoeder Rose Hugenholtz-Lehmkuhl (1905-1993), overgrootvader Carl Lehmkuhl (1874-1952), overgrootmoeder Gretchen Lehmkuhl-Leeuwarden (187-1952), oudoom Johann (Hans) Lehmkuhl (1908-1993), neef Julius Leeuwarden (1908-1981).
Kostumfest 1925: linksachterin oma Rose Hugenholtz-Lehmkuhl; 2e rij, 2e van links: Gretchen Lehmkuhl-Leeuwarden
Gezin Lehmkuhl-Leeuwarden in Wangerooge, 1913.
Omstreeks 1915: Strandfoto genomen in Wangerooge. Rose Hugenholtz-Lehmkuhl met schep; 3e rechts voor Gretchen;
Hun kinderen: Rose en Hans Lehmkuhl.
Frau Terbizki en kind omstreeks 1917: met mijn overgrootouders, oma Rose Hugenholtz-Lehmkuhl en haar broer oom Hans Lehmkuhl.
Frau Terbizki en kind omstreeks 1917: met mijn overgrootouders, oma Rose Hugenholtz-Lehmkuhl en haar broer oom Hans Lehmkuhl.
Keulen, zomer 1917, Carl, Hans Gretchen Lehmkuhl.
In 1920 heeft een Engelse fotograaf deze foto van oma Rose-Hugenholtz-Lehmkuhl gemaakt, omdat hij vanuit haar ouderlijk huis foto's mocht maken van de begrafenis van de moeder van Conrad Adenauer. (ingekleurde foto}
Hun kinderen: Rose en Hans Lehmkuhl.
Op het strand van Wangerooge. 5e en 6e links Gretchen Lehmkuhl-Leeuwarden met dochter Rose Hugenholtz-Lehmkuhl.
Röschen Levy-Leeuwarden en Mathilde (Tilly) Heger Leeuwarden, Wangerooge, zomer 1925.
Röschen vluchtte in 1934 met haar gezin naar Israel; Mathilde bleef in Duitsland en is samen met haar man Nathan in 1942 gedeporteerd naar Minsk (Wit-Rusland) en vermoord.
Hans Lehmkuhl, Richard Heger, Tilly Heger, Gretchen Lehmkuhl-Leeuwarden, Rose Hugenholtz-Lehmkuhl, Nathan Heger; omstreeks 1926. Bijzonder detail is dat de Henry Heger 25% Joods was en tevens oprichter van de SS en NSDAP in noordwest-Duitsland. Hij had op de foto al een SS-uniform aan. Op dit detail werd ik gewezen door zijn zoon.
Rond 1933/4 is mijn overgrootmoeder Gretchen -als statenloos burger- met haar zoon Hans naar Nederland gekomen en in Rotterdam gaan wonen. Vrij snel na de geboorte van haar kleindochter Margreth is ze inzet gezin van haar dochter in Klaaswaal gaan wonen. Rose (1905) en Hans (1908) en hun kunndeneren hebben nooit meer contact gehad met Carl Lehmkuhl (1874-1952).
In 1933 vertrok Rose Leoni-Willig (nicht van oma Rose Hugenholtz-Lehmkuhl) vanuit Hamburg naar Brazilië. Haar man Albrecht Leoni was daar toen al. Mijn grootmoeder Rose Hugenholtz-Leeuwarden is toen naar Hamburg afgereisd om afscheid van haar te nemen. Bij toeval zag ze toen haar vader in de verte op straat lopen. Ze herkende hem in eerste instantie, omdat hij met een been trok. Ze heeft toen besloten om niet naar hem toe te gaan. Ze heeft haar vader daarna nooit meer gezien. Hij heeft nog wel brieven gestuurd, maar deze heeft zij altijd ongeopend verbrand.
In de loop van de oorlog bleek dat ook Nederland ook niet veilig was voor mijn overgrootmoeder Gretchen, vanwege haar 3 joodse grootouders. Een oogje toeknijpen over haar afkomst wilde de ambtenaar in het gemeentehuis van Klaaswaal niet en Oma Gretchen kreeg een “J” in haar persoonsbewijs. Ze heeft enige tijd gewoond bij kennissen van opa en oma in Dordrecht en Zeist en ook even bij Han Hugenholtz, broer van opa die predikant was in Ammerstol. Daarna werd ze gedwongen om in het ghetto van Amsterdam te gaan wonen, waar ze werd ondergebracht bij het gezin van Dr. Hijman Limburg en Rosette Limburg-van Praag: een gezin met twee jong kinderen. Omdat hardnekkig geprobeerd werd twijfel te zaaien over de Joodse voorouders van Gretchen, mocht ze tot nader bericht in het ghetto blijven wonen en werd ze vooralsnog niet gedeporteerd. Met veel moeite en geld is uiteindelijk de Joodse afkomst van oma Gretchen vervalst: nu had zij officieel geen drie, maar twee Joodse grootouders, waardoor zij relatief veilig was……. zolang ze maar geen lid was van een Joodse gemeente. Formeel is zij toegetreden tot de Nederlands Hervormde kerk. Mijn tante Margreth kon zich niet herinneren dat haar oma ooit een kerkdienst heeft bijgewoond. Het gezin Hijman is uiteindelijk in 1944 gedeporteerd naar Auschwitz en vermoord.
Carl Lehmkuhl is in 1939 hertrouwd. Hij is op 78 jarige leeftijd overleden in Hamburg (D) op 29 september 1952. Gretchen Lehmkuhl is op de leeftijd van 74 jaar overleden, in Nijkerkerveen op 4 april 1952 en begraven in Nijkerk.
Enkele jaren geleden publiceerde Dr. Werners Meiners twee artikelen waarin mijn overgrootmoeder Gretchen en haar familie een belangrijke rol spelen.
Meiners – Familienforschung in Zeiten von „Abstammungsnachweis“ und „Judenkartei“– DUITS
Delmenhorster Zeitung 2011 DUITS
Achterkleindochter Rosita Steenbeek schrijft een roman waar haar dochter (onze oma) Rose Hugenholtz-Lehmkuhl de hoofdrol speelt. Uiteraard komen haar ouders hier uitgebreid in voor. Zie ook mijn speciale pagina: “Rose figuranten”.
In 1933 vertrok Rose Leoni-Willig (nicht van oma Rose Hugenholtz-Lehmkuhl) vanuit Hamburg naar Brazilië. Haar man Albrecht Leoni was daar toen al. Mijn grootmoeder Rose Hugenholtz-Leeuwarden is toen naar Hamburg afgereisd om afscheid van haar te nemen. Bij toeval zag ze toen haar vader in de verte op straat lopen. Ze herkende hem in eerste instantie, omdat hij met een been trok. Ze heeft toen besloten om niet naar hem toe te gaan. Ze heeft haar vader daarna nooit meer gezien. Hij heeft nog wel brieven gestuurd, maar deze heeft zij altijd ongeopend verbrand.
In de loop van de oorlog bleek dat ook Nederland ook niet veilig was voor mijn overgrootmoeder Gretchen, vanwege haar 3 joodse grootouders. Een oogje toeknijpen over haar afkomst wilde de ambtenaar in het gemeentehuis van Klaaswaal niet en Oma Gretchen kreeg een “J” in haar persoonsbewijs. Ze heeft enige tijd gewoond bij kennissen van opa en oma in Dordrecht en Zeist en ook even bij Han Hugenholtz, broer van opa die predikant was in Ammerstol. Daarna werd ze gedwongen om in het ghetto van Amsterdam te gaan wonen, waar ze werd ondergebracht bij het gezin van Dr. Hijman Limburg en Rosette Limburg-van Praag: een gezin met twee jong kinderen. Omdat hardnekkig geprobeerd werd twijfel te zaaien over de Joodse voorouders van Gretchen, mocht ze tot nader bericht in het ghetto blijven wonen en werd ze vooralsnog niet gedeporteerd. Met veel moeite en geld is uiteindelijk de Joodse afkomst van oma Gretchen vervalst: nu had zij officieel geen drie, maar twee Joodse grootouders, waardoor zij relatief veilig was……. zolang ze maar geen lid was van een Joodse gemeente. Formeel is zij toegetreden tot de Nederlands Hervormde kerk. Mijn tante Margreth kon zich niet herinneren dat haar oma ooit een kerkdienst heeft bijgewoond. Het gezin Hijman is uiteindelijk in 1944 gedeporteerd naar Auschwitz en vermoord.
Carl Lehmkuhl is in 1939 hertrouwd. Hij is op 78 jarige leeftijd overleden in Hamburg (D) op 29 september 1952. Gretchen Lehmkuhl is op de leeftijd van 74 jaar overleden, in Nijkerkerveen op 4 april 1952 en begraven in Nijkerk.
Enkele jaren geleden publiceerde Dr. Werners Meiners twee artikelen waarin mijn overgrootmoeder Gretchen en haar familie een belangrijke rol spelen.
Meiners – Familienforschung in Zeiten von „Abstammungsnachweis“ und „Judenkartei“– DUITS
Delmenhorster Zeitung 2011 DUITS
Achterkleindochter Rosita Steenbeek schrijft een roman waar haar dochter (onze oma) Rose Hugenholtz-Lehmkuhl de hoofdrol speelt. Uiteraard komen haar ouders hier uitgebreid in voor. Zie ook mijn speciale pagina: “Rose figuranten”.
Delmenhorst, 1932. Vlnr: mijn vader Hans Hugenholtz (1932), opa Gerhard Hugenholtz (1889-1969), oma Hugenholtz-Lehmkuhl (1905-1992), mijn overgrootmoeder Gretchen Lehmkuhl-Leeuwarden (1877-1952).
Bremen, 1933 achterste rij links: Lenie Vollers, vriendin van oma; rechts opa Hugenholtz
voorste rij: nr 2: Frau Kanziora met onbekende baby, nr3: overgrootmoeder Gretchen Lehmkuhl-Leeuwarden met mijn vader Hans Hugenholtz (1932) op schoot, nr4: oma Rose Hugenholtz-Lehmkuhl.
Jodenster die door mijn overgrootmoeder Gretchen-Lehmkuhl gedragen is.
Mijn overgrootvader Carl Friedrich Wilhelm Lehmkuhl (1874-1952).
Mijn overgrootvader Carl Friedrich Wilhelm Lehmkuhl (1874-1952) op hogere leeftijd.
Gretchen Lehmkuhl-Leeuwarden op hoge leeftijd.
Gretchen Lehmkuhl-Leeuwarden op hoge leeftijd.
A short description about the image goes here
Tante Margreth Steenbeek-Hugenholtz (1934) met haar nicht Yvonne Lijklema-Lehmkuhl (1947) bij de steen die in 2016 op het graf van hun grootmoeder geplaatst is. Om onbekende redenen was er nooit een steen op het graf geplaatst en de familie dacht dat het graf geruimd was, totdat ik er in 2013 achter kwam dat het graf -met rechten voor onbepaalde tijd- nog steeds bestond.
achterkleindochter Rosita Steenbeek schrijft een roman waar haar dochter (onze oma) Rose Hugenholtz-Lehmkuhl de hoofdrol speelt. Uiteraard komen haar ouders hier uitgebreid in voor.
Zie mijn speciale pagina: “Rose figuranten”.
Haar boek is verkrijgbaar in de boekwinkel.
Dankbetuiging naar aanleiding van het overlijden van mijn overgrootmoeder.